Hapiste Okunacak Kitaplar Listesi

Cezaevinde kitap okumak, mahkumların en temel haklarından biri olmasına rağmen, pratikte birçok engelle karşılaşılıyor. Bu yazıda, hem yasal süreçleri hem de hangi kitapların daha güvenle kabul edilebileceğini detaylıca inceleyeceğiz.

Cezaevinde Kitap Okuma Hakkının Yasal Temeli

Türkiye'de hükümlü ve tutukluların kitap okuma hakkı, Anayasa'nın 26. maddesi ve Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin 10. maddesi ile güvence altına alınmıştır. 5275 sayılı Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun'un 62. maddesi de bu hakkı açıkça düzenlemektedir.

Ancak maalesef kağıt üzerinde var olan bu hak, uygulamada ciddi sorunlarla karşılaşıyor. Anayasa Mahkemesi, 2023 yılında verdiği Serdar Güzelçay kararında, cezaevlerinde kitap teslim edilmemesinin yapısal bir sorun olduğunu ve ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini resmen tespit etti.

Cezaevine Kitap Gönderirken Karşılaşılan Engeller

Cezaevine kitap göndermek isteyenler dört temel engelle karşılaşıyor:

Birincisi, zaman kısıtlamaları. Kitaplar sadece tek ayların ilk haftasında yani Ocak, Mart, Mayıs, Temmuz, Eylül ve Kasım aylarında, ayrıca dini bayramlarda, yılbaşında ve doğum günlerinde kabul ediliyor. Bu kural, başka bir ayda gönderilen kitapların aylarca bekletilmesine neden oluyor.

İkincisi, dergi yasağı. Dergiler hediye kabulü kapsamında kabul edilmiyor. Mahkumlar dergilere ancak emanet paralarıyla abone olarak erişebiliyorlar.

Üçüncüsü, kitap sayısı kotası. Çoğu cezaevinde kişi başına 20 kitap sınırı var. Daha da kötüsü, çok ciltli kitapların her bir cildi ayrı kitap olarak sayılıyor. Örneğin 5 ciltlik bir ansiklopedi, kotanın dörtte birini tek başına dolduruyor.

Dördüncüsü ve en önemlisi, keyfi yasaklamalar. Cezaevi yönetimleri kurum güvenliğini tehlikeye düşürme veya örgüt üyelerini meşrulaştırıcı ifadeler gibi muğlak gerekçelerle birçok kitabı reddedebiliyor.

Cezaevinde Güvenle Okunabilecek Kitaplar

Peki hangi kitaplar daha az riskli ve kabul edilme şansı daha yüksek? İşte kategorilere göre önerilerimiz:

Kişisel Gelişim ve Psikoloji Kitapları

Bu tür kitaplar, cezaevinin rehabilitasyon amacıyla da uyumlu olduğu için genellikle kabul ediliyor. Travma ve iyileşme konusunda Bassel A. Van Der Kolk'un Beden Kayıt Tutar kitabı, Christophe Andre'nin Korkunun Psikolojisi eseri ve Thich Nhat Hanh'ın Uzlaşma: İç Çocuğu İyileştirmek kitabı öne çıkıyor.

Kişisel dönüşüm kategorisinde ise Dr. Joe Dispenza'nın Kendin Olma Alışkanlığını Kırmak kitabı ve Mitch Albom'un Morrie ile Salı Günleri eseri güvenli seçenekler arasında.

Ebeveynlik ve gelişim konusunda Jean Piaget'in Çocuğun Gözüyle Dünya ve Erik H. Erikson'ın İnsanın 8 Evresi kitapları faydalı olabilir.

Popüler Edebiyat ve Roman

Sürükleyici hikayeler zaman geçirmeye yardımcı oluyor ve stresi azaltıyor. Gerilim ve macera kategorisinde Dan Brown'ın romanları, özellikle Sırların Sırrı ve Kayıp Sembol gibi eserleri güvenli seçimler. Zülfü Livaneli'nin Bekle Beni romanı da yerli edebiyattan iyi bir tercih.

Fantastik kurgu sevenlere Stephen King'in şiddet içermeyen romanları önerilebilir. Ancak çok şiddetli içerikli olanlardan kaçınmak gerekiyor.

Eğitim ve Referans Kitapları

Bu materyaller mahkumların yasal hakkı. Türkçe Sözlük, Anayasa, 5275 sayılı Kanun kitapçıkları, üniversite sınav hazırlık kitapları ve yabancı dil öğrenme kitapları bu kategoride. Her ne kadar bazı cezaevleri sözlüğü bile yasaklasa da, bu kitaplar için hukuki dayanak çok güçlü.

Sanat ve Kültür

Filmlerle Pozitif Psikoloji, sanat tarihi kitapları ve müzik teorisi kitapları gibi eserler de genellikle sorunsuz kabul ediliyor.

Cezaevine Kitap Gönderme Rehberi

Eğer yakınınıza kitap göndermek istiyorsanız, şu kurallara dikkat etmeniz gerekiyor:

Doğru Zamanlamayı Seçin

Mutlaka tek ayların ilk haftasını veya özel günleri seçin. Aksi takdirde kitap aylarca bekleyecektir. Örneğin Şubat ayında gönderdiğiniz bir kitap Mart ayının ilk haftasına kadar bekletilir.

Cilt Tipine Dikkat Edin

Sadece ciltsiz yani softcover kitaplar gönderin. Kitap yeni ve temiz görünümde olmalı. Ciltli kitaplar içine bir şey gizlenebilir endişesiyle reddedilebilir.

Güvenilir Kaynaklardan Gönderin

Mümkünse doğrudan yayınevinden sipariş edin veya yakın akrabalar göndersin. Bilinmeyen kargo şirketleri riskli olabilir çünkü göndericisi denetlenemeyen paketlere cezaevi yönetimleri şüpheyle yaklaşıyor.

Miktar Konusunda Dikkatli Olun

Bir seferde çok fazla kitap göndermeyin. 20 kitaplık kotayı unutmayın. Çok ciltli eserlerde her cildin ayrı sayıldığını hatırlayın.

Kitap Reddedilirse Ne Yapmalı

Eğer gönderdiğiniz kitap cezaevi tarafından reddedilirse, hukuki haklarınızı kullanabilirsiniz.

İlk olarak İnfaz Hakimliği'ne şikayet etmelisiniz. Bu ilk başvuru noktasıdır. Ardından İnfaz Hakimi'nin kararına karşı Ağır Ceza Mahkemesi'ne itiraz edebilirsiniz.

İtiraz dilekçenizde Anayasa Mahkemesi'nin Serdar Güzelçay kararına mutlaka atıfta bulunun. Bu kararda Anayasa Mahkemesi, keyfi kitap yasaklamalarının ifade özgürlüğünü ihlal ettiğini açıkça belirtmiştir.

İdarenin sadece güvenlik demesinin yeterli olmadığını, ilgili ve yeterli gerekçe sunması gerektiğini vurgulayın. Eğer kitap hakkında mahkeme tarafından toplatma kararı verilmemişse, bunun güçlü bir argüman olduğunu unutmayın.

Cezaevi Kütüphanesini Kullanın

Dışarıdan kitap göndermek riskli ve zahmetli olduğundan, öncelikle cezaevi kütüphanesini kullanmak daha mantıklı bir tercih olabilir.

Hükümlüler genellikle 15 günde bir kitap alabiliyorlar. Bazı cezaevleri halk kütüphaneleriyle protokol yapmış durumda ve bu sayede daha geniş bir kitap yelpazesine erişim sağlanabiliyor.

Bu yöntemi kullanarak 20 kitaplık kişisel kotanızı doldurmamış olursunuz. Böylece kişisel kotanızı gerçekten değerli referans kitaplar, sözlükler veya çok özel eserler için saklayabilirsiniz.

Okuma Neden Bu Kadar Önemli

Cezaevinde kitap okumak sadece zaman geçirmek için değil, çok daha derin faydalar sağlıyor.

Psikolojik açıdan bakıldığında, okuma stresi azaltıyor, monotonluğu kırıyor, zihinsel aktivite sağlıyor ve travmalarla başa çıkmaya yardımcı oluyor. Cezaevi ortamının yarattığı baskı ve izolasyon duygularını hafifletmek için kitaplar en önemli araçlardan biri.

Rehabilitasyon açısından ise okuma, eğitim seviyesini artırıyor, kişiyi topluma yeniden kazandırılmaya hazırlıyor, meslek edinme imkanı sunuyor ve gelecek planlamasına yardımcı oluyor. Birçok mahkum cezaevinde kitap okuyarak eğitimini tamamlıyor, yeni beceriler öğreniyor ve hayata daha hazırlıklı olarak dönüyor.

Sonuç ve Öneriler

Cezaevinde kitap okuma hakkı, teoride güvence altında ancak pratikte engellerle dolu. Ancak doğru kitapları seçerek, doğru zamanda göndererek ve haklarınızı bilerek, bu engelleri aşmak mümkün.

Unutmayın ki okuma özgürlüğü temel bir insan hakkıdır ve keyfi uygulamalarla engellenemez. Anayasa Mahkemesi bu durumu yapısal sorun olarak tanımlamış ve idarelerin bu sorunu çözmesini istemiştir.

Yakınınız için kitap seçerken, içeriğin ideolojik, siyasi ve şiddet unsurlarından arındırılmış olmasına dikkat edin. Kişisel gelişim, psikoloji, popüler edebiyat ve eğitim materyalleri en güvenli seçimlerdir.

Son olarak, eğer haksız bir ret kararıyla karşılaşırsanız, hukuki yollara başvurmaktan çekinmeyin. Her ret kararına karşı itiraz etmek, hem kendi hakkınızı korumak hem de sistemin değişmesine katkıda bulunmak anlamına gelir.

Kitap okumak, cezaevi duvarları arasında bile özgürlüğün ve umudun korunmasının bir yoludur. Bu hakkın kullanılması için mücadele etmek, sadece bireysel bir çaba değil, toplumsal bir sorumluluktur.