2021 Nobel Edebiyat Ödülü'nü Abdulrazak Gurnah'ın kazanması sürpriz bir sonuç mu?

Ödül uzun bir zaman sonra Afrika'ya gitti

Edebiyatseverlerin her yıl merakla beklediği Nobel Edebiyat Ödülü bu yılki sahibini buldu. Son dönemde peş peşe romancılara giden bu prestijli ödülün geçen yılki sahibi ABD'li şair Louise Glück olmuştu. Birçok kişiyi şaşırtan bu sonuçtan sonra bahislerde son dönemde ön plana çıkan bir yazarın Nobel'le buluşacağını tahmin etmeye başlamıştık. Ancak bir kez daha fena halde yanıldık. Çünkü 2021 Nobel Edebiyat Ödülü'nün sahibi, bahislerde adını belki de hiç duymadığımız Tanzanyalı yazar Abdulrazak Gurnah kazandı. Ödül bu yıl bir erkek romancıya gitmiş oldu. Ama daha da önemlisi Abdulrazak Gurnah uzun bir zaman sonra ödülü Afrika'ya taşıdı. Eserlerini İngilizce kaleme alan yazar şu anda Birleşik Krallık'ta yaşıyor. Yani aslında ödül tam olarak Afrika'ya da gitmiş değil gibi bir durum söz konusu. Gurnah'a ödülün "Kültürler ve kıtalar arasındaki uçurumda sömürgeciliğin etkilerini ve mültecilerin kaderini tavizsiz ve merhametli bir şekilde ele alması nedeniyle" verildiği belirtildi. Yani Nobel bir anlamda bu yıl 'mülteci' meselesine gitmiş oldu...

Ngugi Wa Thiong'o'nun şansı artık çok zor

Peki Abdulrazak Gurnah kim? Türk okuyucuların aşina olduğu bir isim Gurnah. 1994'te yayımlanan 'Cennet' isimli romanı Booker Ödülü'nün kısa listesine kalmıştı. Keza 'Deniz Kenarında' isimli romanı da yurt dışında en bilinen romanları arasında. Türk okuyucuları baskısı tükendiği için 'Cennet'i okuyamasa da 'Kumdan Yürek', 'Deniz Kenarında', 'Sessizliğe Hayranlık', 'Son Hediye' ve 'Terkediş' gibi eserlerinin baskılarına ulaşabilmeniz mümkün. Gurnah, çağdaş dünya edebiyatını takip edenlerin ismine aşina olduğu bir yazar. Ancak bir Olga Tokarczuk, bir Peter Handke ya da bir Kazuo Ishiguro kadar popüler bir yazar da değil. Uzun bir zamandır Nobel Edebiyat Ödülü'ne Afrikalı bir yazar kavuşamıyordu. Bu noktada en şanslı isim Ngugi Wa Thiong'o'ydu. Fakat beklenen olmadı ve Abdulrazak Gurnah büyük bir sürprizle Nobel'e kavuşan isim oldu. Gurnah'ın Nobel kazanmasıyla birlikte Kenyalı yazar Ngugi Wa Thiong'o'nun bu ödülü kazanma şansı da artık oldukça düşük olmuş oldu.

Bahisler bu yıl fena yanıldı

Nobel bahisleri kısmı da enteresan. Son dönemde Nobel bahislerinde kim sürpriz bir çıkış yakalasa o isim Nobel'e kavuşuyor. Bu yıl en büyük çıkışı Rumen yazar Mircea Cartarescu yaptı. Nobel'le buluşması gayet olası bir isim Cartarescu. Son yıllarda adını sık duymaya başladık. Bu yıl bahislerin en tepesinde onun adını görmüştük. Abdulrazak Gurnah ise son dönemde Nobel bahislerinde ilk 50'ye girmeden ödülü kazanmış olmasıyla oldukça ters köşe bir başarıya imza atmış oldu. İsveç Akademisi Olga Tokarczuk gibi çağdaş dünya edebiyatı takipçileri için popüler isimleri de ödüllendiriyor, adı çok daha az bilinen yazarlar da kazanıyor bu ödülü. Abdulrazak Gurnah, İsveç Akademisi'nin 'sürpriz' kararlarından biri olarak tarihe geçecek. Bir Louise Glück kararı kadar sıra dışı olmasa da Ngugi Wa Thiong'o, Annie Ernaux, Lyudmila Ulitskaya, Mircea Cartarescu ve Jon Fosse gibi isimler yerine Gurnah'ın ödül alması yine de enteresan bir karar. Nobel bizi geçen yıl olduğu gibi yine şaşırtmayı başardı yani...