Fernando Pessoa "Bulmaca Meraklısı Quaresma : Dedektiflik Öyküleri" PDF

Edebiyat tarihinin en ilginç dedektif karakterlerinden biri olma potansiyelini taşıyan Doktor Abílio Quaresma, akıl yürütmeyi baş tacı eder, satranç ve mantık problemlerine meraklıdır. Polisin ve adli makamların çözemediği vakalara müdahil olup suç dünyasının bulmacalarını çözmekten kendini alıkoyamaz. Bu ilginç karakter hakkındaki eskiz notları da Pessoa’dan kalan taslaklar arasındaydı.

Taslaklardan hareketle bir araya getirilen Doktor Quaresma’nın dedektiflik maceralarından seçilen üç tanesi, okurlara Lizbon malikaneleri ve sokaklarında çözülecek gizemler sunar. Polisiye bir öykünün nasıl yazılabileceği üzerine bir ders haline gelen bu öykülerde Quaresma sahneye çıktığı anda Pessoa’ya özgü zihinsel yetenekler göz kamaştırmaya başlayacaktır.

Pessoa: Portekiz edebiyatının matruşkası, içinden durmadan yazarlar çıkaran bir buzdağı. Hayattayken sıradan bir şair olarak tanınıyordu, ama ölümünden sonra bulunan, farklı müstear isimlerle yazmış olduğu, devasa bir örümcek ağını andıran taslakları nadir edebi dehalardan birinin bu dünyadan geçip gitmiş olduğunu gösterdi.

Bulmaca Meraklısı Quaresma Ne Anlatıyor? Konusu, Ana Fikri, Özeti
Edebiyat tarihinin en ilginç dedektif karakterlerinden biri olma potansiyelini taşıyan Doktor Abílio Quaresma, akıl yürütmeyi baş tacı eder, satranç ve mantık problemlerine meraklıdır. Polisin ve adli makamların çözemediği vakalara müdahil olup suç dünyasının bulmacalarını çözmekten kendini alıkoyamaz. Bu ilginç karakter hakkındaki eskiz notları da Pessoa’dan kalan taslaklar arasındaydı.

Taslaklardan hareketle bir araya getirilen Doktor Quaresma’nın dedektiflik maceralarından seçilen üç tanesi, okurlara Lizbon malikâneleri ve sokaklarında çözülecek gizemler sunar. Polisiye bir öykünün nasıl yazılabileceği üzerine bir ders haline gelen bu öykülerde Quaresma sahneye çıktığı anda Pessoa’ya özgü zihinsel yetenekler göz kamaştırmaya başlayacaktır.

Pessoa: Portekiz edebiyatının matruşkası, içinden durmadan yazarlar çıkaran bir buzdağı. Hayattayken sıradan bir şair olarak tanınıyordu, ama ölümünden sonra bulunan, farklı müstear isimlerle yazmış olduğu, devasa bir örümcek ağını andıran taslakları nadir edebi dehalardan birinin bu dünyadan geçip gitmiş olduğunu gösterdi.

Bulmaca Meraklısı Quaresma Alıntıları — Sözleri
insan çoğu zaman sandığından daha fazla bencildir.
…bir insanı intihara teşvik etmek onu öldürmekle aynı şeydir, dostum.
İhtiyatlı davranarak doğru davranmaya yönelebiliriz. Doğru davranarak bir çözüme varamayabiliriz; ama doğru davranmazsak, hiçbir çözüme varmayacağımız kesindir.
İçimde her zaman iki kişiyi hissettim; düşünen biri ile hisseden biri. İkisi arasında giderek açılan uzamı neredeyse ruhumda görüyorum.
içimde her zaman iki kişiyi hissettim; düşünen biri ile hisseden biri. ikisi arasında giderek açılan uzamı neredeyse ruhumda görüyorum.
İnsanı öldüremeyen biri tavuk da öldüremez. Tersine, bir tavuğu öldürebilen insan da öldürebilir.
Bir insanı intihara teşvik etmek, onu öldürmekle aynı şeydir.
İnsanlara sanki yokmuşlar gibi bakıyordu.
Katil, kendi içinden telkin alan bir histeriktir.
Aşk bir histeridir, hatta normal bir histeridir.
katil doğmuş biri vardır; temel ahlaki nitelikleri doğuştan silinmiş biri.
…delilik insan zihninin bir koşulu ya da bir hâlidir.
Bir yaprak gibi titreyebilirim; ama her zaman çelik bir bıçak gibi düşünürüm.
Ne hissedeceğimi bile bilmiyorum.
insan ruhunun tuhaf duygusallıkları vardır.

Bulmaca Meraklısı Quaresma İncelemesi — Şahsi Yorumlar
On on beş sene önce Portekiz’e bir turistik seyahate gitmiştim. Lizbon’da bir dükkanda gördüğüm Tshirt'ün üzerinde şapkalı bıyıklı bir adamın silüetinin resmi vardı. Satıcıya bu adamın kim olduğunu sorduğumda Fernando Pessoa olduğunu öğrendim. Daha sonra «Huzursuzluğun Kitabı» adlı eserini aldım ve gerçekten çok etkilendim. Hayatı kesinlikle farklı pencereden gören bir dahi, bir şair. Bir arkadaşım bana Pessoa’nın «Bulmaca Meraklısı Quaresma» Dedektiflik öyküleri kitabından bahsedince çok şaşırdım. Yazarın kitabını okumayanlar için durumu şöyle ifade edeyim, Dostoyevski’nin bir çocuk kitabı yazması kadar garip bir durum. Ve hemen kitabı aldım, kitabın sunumunda, henüz bitmemiş olduğunu ve yazar hayattayken basılmamış olduğunu öğrendim. Yazar kitapları basılmadan önce, dostlarına şiir kitabını mı, yoksa tefrika halinde dedektiflik hikayelerini mi basması gerektiğini bile sormuş. Kitaba başladıktan sonra sıkılıp, bir iki defa bıraktığımı itiraf etmeliyim. Açıkçası karantina döneminde elimde bulunan daha önce okuyamadığım veya okumakta zorluk çektiğim kitapları okumaya çalışıyorum. Bu defa, zor da olsa kitabın 77. Sayfasına kadar geldim. (açıkçası ben polisiye romanları pek sevemem) Bu bölüme kadar basit sıradan bir polisiye vaka okuyordum. Ancak 77. Sayfadan sonra her şey bir anda değişti, Dr. Quaresma devreye girince bir anda müthiş psikolojik analizler ve ilgi çekici tespitler başladı. Artık elimde bir dedektif kitabı değil, ilginç bir psikoloji kitabı vardı. İkisi kısa biri uzun olan üç hikayeden oluşan kitapta, bahsettiğim psikolojik analizlerin seviyesini aşağıdaki alıntıyı okuyunca daha iyi anlayacaksınız. «Normal insanda delilik halini ortaya çıkarmak kolaydır, yaygın bir durumdur; Onu sarhoş etmek yeter. Normal insanda katilliği ortaya çıkarmak kolaydır, yaygın bir durumdur. Onu savaşa göndermek yeter. Sarhoş bir deli gibi hareket eder, asker katil gibi davranır. Her iki durumda da anormallik koşullara bağlıdır. Her iki durumda da, anormallik bireyin dışındaki bir şey tarafından yaratılır; birinci durumda alkol, diğer durumda toplumsal uzlaşım ve baskı. Hepimiz en az bir kez sarhoş olmuşuzdur. Delinin zihnin nasıl işlediğini biliriz. Ketlemenin ortadan kalkması (uyaran olmasına karşın, başlayan bir eylemi durdurmak) duygu karışıklığı, dış dünyayla düzgün ilişki eksikliği. Şimdi askeri ele alalım. Asker neden öldürür? Yaşama ve yasaya saygı yönündeki tüm normal mefhumları onu içinden silip atan bir dış baskı yüzünden. Vatan, görev veya bir uzlaşma basitçe itaat olabilir. Bu da tıpkı alkol gibi dışarıdan gelen bir şeydir.Sarhoşluk yolundan saptırır, savaş ise, ahlaki ketlemelerinin ortadan kalkması nedeniyle anormal biçimde bilinçli kılar.» (CEM AKDAG)

Bay Pessoa ile ilk karşılaşmamızdı bu ve ne yalan söyleyeyim hayal kırıklığı içerisindeyim. Huzursuzluğun Kitabı'nı çok merak ediyordum ama ağır bir kitap olduğunu duyduğum için Bay Pessoa’nın diline alışmak adına, çok sevdiğim bir tür olan dedektiflik öykülerinden oluşan kitabını tercih ettim. Bu kitabın çok bilinmiyor olmasının varmış demek ki bir sebebi, zira sevdiğim tek öykü; «Çalınmış Parşömen» oldu. Yine de Pessoa hayranlarının kaçırmaması gerekir diye düşünüyorum, çünkü özellikle «Vargas Olayı» öyküsünde Bay Pessoa’nın düşünce yapısı hakkında epey bilgi sahibi oluyor insan. Keyifli okumalar dilerim. =) (G. İlke)

Sevgili Doktor Quaresma zevk için gizem çözen sıradan bir karakter. Akıl yürütmeleri ile insanı hayretler içinde bırakıyor. 3 esrarengiz hikaye var. Kimi zaman şaşkınlıkla odaklandım satırlara, kimi zaman da esneyerek bir heyecan girmesini bekledim. Pessoa okumadan okunabilecek yeterli eser. (emircan)