Ahmed Can Zehir "Akadça - Türkçe Sözlük" PDF

Akkadça, Antik Mezopotamya’da yaşayan Akkadlılar, Asurlular ve Babillilerin dilidir. Aynı zamanda da bilinen en eski semitik dildir. Akkadlıların kullandıkları yazı sistemi, Sümerliler gibi çivi yazısıdır.

Akkad dili (lišānum akkadītum), adını, tıpkı ülkenin ve halkın da adını aldığı gibi, Akkad ilinden almıştır. Hem antik, hem modern çağlarda Akkadça’ya, Asurca ve Babilce de denmiştir. Akkadça, Eblaca ile birlikte Batı
Semitik dil ailesi içinde yer alırken, Arapça, İbrânîce ve Arâmîce gibi diğer Semitik dillerin hepsi Doğu Semitik dil ailesi içinde yer almaktadır.


Akkadlılar, yaklaşık olarak M.Ö. 3000’de, Arabistan çöllerinden Mezopotamya’ya göç edip, yerleşen ve M.Ö.
2334’de Sargon (Šarru-kin) önderliğinde, bu bölgede devlet kurmuş olan Sâmi kökenli bir halktır. Kurmuş
oldukları devletin başkenti olan Akkad ilinin, Babil yakınlarında olduğu düşünülmektedir.
Akkad Devleti; Uruk, Mari, Umma, Nippur ve Tuttul gibi çeşitli illere seferler düzenleyerek topraklarını genişletmeyi başardığı için imparatorluk hâline gelmiş ve böylece tarihte bilinen ilk çok uluslu imparatorluk
olmuştur. Basra Körfezinden, Akdeniz’e kadar yayılmıştır.
Elbette Akkadlıların altına imza attığı, dikkat çeken tek ilk bu olmamıştır. Yaklaşık olarak 36 yıl boyunca tahtta oturmuş olan, Sargon’un torunu Naram-Sin, kendisini tanrıya da tanrısal (kutsal) ilan eden ilk kral olarak
bilinmektedir. Özellikle onun dönemi çok ihtişamlıdır. Bol işgalle geçmiştir. Bu yüzden Naram-Sin kendisini ‘’dört köşenin kralı’’ olarak tanımlamıştır.

Bu devirden kalan birden fazla zafer anıtı (yazıtı) bulunmaktadır. Naram-Sin’in halası olan ve Sin ya da Nanna olarak adlandırılan ve Ay Tanrısı olduğuna inanılan varlığın rahibesi olduğu bilinen Enheduanna, aynı zamanda adı bilinen ilk yazar ve şair olarak kabûl edilmektedir. Yaklaşık olarak 180 yıl boyunca Mezopotamya’da hüküm süren Akkad İmparatorluğu, M.Ö. 2154’de, Kral Şu-Turul döneminde, Sümerlilerin iç isyan çıkarmalarından dolayı ve Zagros dağlarından gelen barbarlar ve Gutiler tarafından toprakları istila edilerek, yıkılmıştır. Devletin yıkılması ile birlikte halk için yapılan Akkadlı tanımı da yıllar içerisinde yapılmamaya başlanmış ve böylece Akkadlılar, Sümerliler gibi tarihin belli bir devrine hapsolmuşlardır.
Ancak dilleri ve kültürleri Sâmi halkların hemen hemen hepsinde yaşamaktadır.