Mir.az
az
en
es
fr
it
ru
tr
uz
Bəzən kəndlərdə və ya ət bazarlarında “bu heyvan dabaqlıdır” sözünü eşidirik, amma çoxları bu xəstəliyin əslində nə olduğunu və insan üçün nə dərəcədə təhlükəli ola biləcəyini bilmir. Dabaq xəstəliyi — elmi adı ilə ağız və dırnaq vəbası — heyvanlar arasında çox tez yayılan virus xəstəliyidir, və nadir hallarda da olsa insanlara da keçə bilər.
🦠 Dabaq nədir?
Dabaq, iri və xırdabuynuzlu heyvanlarda (inək, qoyun, keçi, donuz) yaranan bir virus infeksiyasıdır. Virus heyvanın:
-
ağzında və dırnaq aralarında su dolu qabarcıqlar yaradır,
-
ağrılı yaralara,
-
süd və ət istehsalının azalmasına,
-
və nəticədə iqtisadi itkilərə səbəb olur.
Virus çox dözümlüdür — torpaqda, suda və yemdə bir müddət sağ qala bilir, bu da onun yayılmasını asanlaşdırır.
🧍♂️ İnsanlara keçirmi?
Bəli, amma çox nadir hallarda. İnsan dabaq virusuna əsasən çiy ət, çiy süd, və ya xəstə heyvanla təmas zamanı yoluxa bilər.
Belə hallarda ağızda və ya dəridə balaca qabarcıqlar, yüngül qızdırma və halsızlıq kimi simptomlar müşahidə olunur.
Amma tam bişmiş ət və süd məhsulları ilə xəstəliyin keçməsi qeydə alınmayıb.
🛒 Əti alarkən nəyə diqqət etməli?
Əgər ət alırsınızsa, bu məqamları unutmayın:
-
Rəsmi baytarlıq nəzarətindən keçmiş mağaza və ya qəssab seçin.
-
Ətin baytarlıq arayışı (sertifikatı) olub-olmadığını soruşmaq hüququnuz var.
-
Küçə kəsimlərindən, bazar kənarından, “ucuz ət” təkliflərindən uzaq durun.
-
Ətin rəngi, iyi və teksturası normal deyilsə — almayın.
🍳 Əti necə bişirməli?
Dabaq virusu istiliyə qarşı çox zəifdir.
-
70°C və yuxarı temperaturda bir neçə dəqiqəyə məhv olur.
-
Yəni əti yaxşı qaynadın, içi tam bişsin, çəhrayı və ya qanlı qalmasın.
-
Əgər ət suyu (bulyon) hazırlayırsınızsa, azı 30 dəqiqə qaynadın.
-
Çiy ət və bişmiş ət üçün ayrı qablar, bıçaqlar və taxtalar istifadə edin.
🧤 Mətbəxdə gigiyena qaydaları
-
Əti doğrayanda əlcək taxın.
-
Çiy ətlə təmasdan sonra əllərinizi isti sabunlu su ilə yuyun.
-
Çiy və bişmiş ərzaqları qarışdırmayın.
-
Əti soyuducuda ayrı rəfdə və ağzı bağlı qabda saxlayın.
⚠️ Şübhə varsa nə etməli?
Əgər aldığınız ət barəsində şübhəniz varsa:
-
Onu baytar nəzarətinə göndərin və ya məhv edin.
-
“Bişirərəm, virus öləcək” deyib riskə girməyin — bu, həm sağlamlıq, həm də qanun baxımından düzgün deyil.
-
Dabaqlı heyvanların kəsilməsi və məhsullarının satışı qadağandır.
🌿 Nəticə
Dabaq xəstəliyi əsasən heyvanlar arasında təhlükəlidir, amma insanların da düzgün davranmaması hallarında yoluxma mümkündür.
Əgər ət və süd məhsullarını etibarlı mənbədən alırsınız, tam bişirirsiniz və gigiyenaya əməl edirsinizsə, bu xəstəlikdən qorxmağa əsas yoxdur.
Şərhlər 0
Şərh Yaz