Bu dəfə sizinlə bu fikrin yanlışlığından danışacağam. Fikrin özü yanlışdır demirəm. Bu fikrin yanlış yerə yozulmasından danışacağıq bu dəfə.
“Sağlığında qiymət verək insanlara”. Lakin hər insan dəyərlidirmi? Necə bilə bilərik ki, qarşımızdakı insan bu dəyərə layiqdir? Və biz necə bilərik ki, bizim dəyərimizi anlayacaqlar, ya yox?
Harada dayandığımızı bilməliyik. Misal üçün mən küçəyə çıxım, kitab yazmağa və ya şeir oxumağa başlayım, mənə kim fikir verər? Heç kim. Fikir vermədən yanımdan ötüb keçəcəklər. İnsanların mənə qarşı düşündüyü tək şey, "dəlidir", "başı çatmır küçədə dayanıb şeir oxuyur" olacaq.
Amma eyni hadisəni konsertdə, səni sevən insanların içində oxuduqda, insanlar səni dəyərli hesab edib, buna görə sənə pul ödəyəcək. Çünki ilk növbədə sən özün öz qədrini bilirsən. Başa düşürsən ki, səni başa düşməyən insanlar üçün yox, səni anlayan, dəyər verən insanlar üçün yazıb yaradırsan. Lakin biz necə edə bilərik ki, insanlar bizə görə konsertlərə gəlsin, imza günlərində iştirak etsin?
Biz ilk növbədə öz dəyərimizi bilməliyik ki, başqaları da bizim qiymətimizi anlaya bilsin. Amma öz qiymətimizi bilmək dedikdə nə nəzərdə tutulur? - "Mən dəyərliyəm, mən dəyərliyəm" deyərək özümüzə təlqin etməkmi, yoxsa "başqaları məndən də aşağıdır, mən daha üstünəm" deməkmi?
Təbii ki, heç biri. Öz dəyərini bilmək demək, özünün zamanına hörmət qoymaq deməkdir. Yəni sən başa düşməlisən ki, zamanın məhduddur və bu vaxtı boş insanlara yox, sənin dəyərini artıra biləcək işlərə xərcləməlisən. Buna dil öyrənmək, hansısa bacarıqlarını inkişaf etdirmək aiddir. Çünki zamanımız məhduddur.
Bu həyat bizə verilib, lakin əbədi deyil. Bu bədən bizə verilib, lakin bu bədən bizə məxsus deyil, sadəcə, əmanətdir. Biz zərərli vərdişlərə aludə olduqca öz bədənimizə və sağlamlığımıza xəyanət etmiş oluruq. Bizə bəxş olunan nemətlər bizim deyil, sadəcə, ruzidir, gəlir və ya gedir. Yəni heç nə əbədi deyil.
Əbədiyyətə qovuşmaq, bu ən ali mərtəbələrdən biridir. Çünki sağlığında sən bu cəmiyyətə faydalı olmaq üçün nələrsə edirsən. Əmin ol, sağlığında sən öz qədrini bilsən, bu dünyadan köçdükdən sonra bütün insanlar sənin dəyərini anlayacaq.
Könül istərdi ki, sağlığında ikən sənə heykəl ucaltsınlar. Lakin “dahi şəxsiyyətlərin heykəli, sağlığında onlara atılan daşlardan ucalıb” (Robin Şarma). Misal üçün Nəsimi, sizcə, indiki zamanda dünyaya gəlsəydi, bütün insanlar ondakı bu istedadı görüb ona inanardılarmı, yoxsa yenə də onu çarmıxa çəkib daş qalaq edərdilər? Belə insanlar hər zaman olub və olacaqlar, lakin insan ilk növbədə özünün dəyərini anlamalıdır ki, onun da dəyəri bilinsin.
Sən öz qədrini bil, kimlərə görə mübarizə aparacağının fərqinə var, zamanı çatanda sənin qiymətin əlbəttə bilinəcək. Misal üçün mən kitab yazıram. Niyə mənim kitabımı almalısınız? Yaxud hər hansısa məni tanımayan bir oxucu niyə mənim kitabımı açıb oxumalıdır? Deməli, mən özümə qarşı maraq yaratmalıyam. Müəyyən vaxta qədər öz yazdıqlarımı pulsuz paylaşmalıyam, müəyyən qədər cəmiyyət üçün faydalı işlər görməliyəm ki, insanlar mənim dəyərli olduğumu anlasın. Gənc yazarların da səhvi bundadır. Onlar nəsə yazanda düşünür ki, o yazan kimi açıb oxuyacaqlar. Oxumayacaqlar. Diqqət çəkə bilməyəndə isə "bu millət kitab oxumur", "bizim ölkədə kitaba qiymət verilmir" deyərək milləti günahlandıracaqlar.
Sən bu millətin kitab oxuması üçün nəsə bir iş görmüsənmi? Şəxsən mən görmüşəm və bundan dolayı qürurluyam. Bu qrupda da bir çox oxucular var ki, kitab oxumasa da məni oxuyur. Bunun özü də bir addımdır, çünki məni oxuyan oxucuları digər kitablara yönləndirə bilirəm. Lakin bu sektorda uğur qazanmayan həmkarlarım gəlib deyəndə ki, "sənin oxucularının yaşı azdır", "ciddi oxucu deyillər" - bunun paxıllıqdan deyildiyini anlayıram. Çünki özləri bir şeyə nail ola bilməyən insanlar başqalarının uğurunu görəndə içlərində qıcıqlanma yaranır, bir bəhanə axtarırlar ki, mız qoyalar.
Eyni zamanda sən, düşün ki, öz dəyərini artırmaq üçün nələr edə bilərsən? Cəmiyyət üçün faydalı bir insan ola bilmək üçün nə etmisən? Şərt deyil ki, öz ixtisasın üzrə məşhurlaşasan, şərt deyil ki, adını əbədiyyətə yazdırasan. Misal üçün sən elə bir müəllim ola bilərsən ki, əbədiyyətə adını yazdıracaq insanlar sənin tələbən olsun. İnanın əgər məşhur bir tələbəniz olsa, hər yerdə onun adını çəkəcəksiniz ki, mənim yetirməm olub.
Yaxud başqa bir peşə, sən elə bir həkim ola bilərsən ki, insanların həyatını yaxşılaşdıra biləsən. Hər peşenin öz üstünlükləri var, önəmli olan stəkanın dolu tərəfini görüb işinə məsuliyyətlə yanaşmağı bacarmaqdır. Önəmli olan sağlığında öz dəyərini bilməkdir. Çünki bu dünya dəyər bilənlərin dünyasıdır. Bu dünya dəyərə dəyər qatan insanların dünyasıdır.
Uraqan Abdullayev
Şərhlər 18
Şərh Yaz