Təhqirə görə cəza: Sizi təhqir edəni məhkəməyə necə verə bilərsiniz?

İnternetdə, sosial mediada və gündəlik həyatda qarşılaşdığımız ən çox rast gəlinən problemlərdən biri də təhqirdir. Bəs qanunvericilikdə təhqir nədir və bu halda hüquqlarımızı necə qoruya bilərik? Azərbaycan qanunlarına görə, təhqir yalnız fərdi söyüşdən ibarət deyil, həm də müəyyən şərtlərin cəmindən ibarət olan cinayətdir.

Bu məqalədə, təhqirin nə vaxt cinayət məsuliyyəti yaratdığını, hansı formalarda törədilə biləcəyini və zərər çəkmiş şəxs olaraq hansı addımları atmağınız lazım olduğunu ətraflı izah edəcəyik.

Təhqir Nədir və Nə Zaman Cinayət Sayılır?

Azərbaycan Respublikası Cinayət Məcəlləsinin 148-ci maddəsinə əsasən, təhqir bir şəxsin şərəf və ləyaqətini nalayiq formada qəsdən alçaltmaqdır. Ancaq burada ən vacib şərt, bu hərəkətin kütləvi çıxışlarda, kütləvi nümayiş etdirilən əsərdə, kütləvi informasiya vasitəsində və ya kütləvi nümayiş etdirilən internet resursunda baş verməsidir.

Bu o deməkdir ki, bir şəxsin sizə şəxsi mesajda və ya yalnız iki nəfərin iştirak etdiyi qapalı söhbətdə təhqir etməsi Cinayət Məcəlləsinə görə birbaşa cinayət məsuliyyəti yaratmır. Kütləvilik dedikdə, məlumatın ən azı iki nəfər kənar şəxsin görə, eşidə və ya qavraya biləcəyi bir mühit nəzərdə tutulur. Məsələn, ictimai yerdə, sosial şəbəkələrdəki açıq qruplarda, internet saytlarında və ya televiziya proqramında edilən təhqirlər kütləvi hesab olunur.

Təhqirin Formaları

Təhqir müxtəlif formalarda törədilə bilər:

• Şifahi formada: Söyüş, nalayiq sözlər və ya lağ edici ifadələrin istifadəsi.

• Yazılı formada: Məktublarda, ərizələrdə, şikayətlərdə və ya sosial media şərhlərində təhqiredici sözlərin yazılması.

• Hərəkətlərlə: Üzə tüpürmək, mimika və jestlərlə yamsılamaq kimi nalayiq hərəkətlər.

Hətta təhqir olunan şəxsin iştirakı olmadan da kütləvi şəkildə şərəf və ləyaqətin alçaldılması cinayət hesab edilir. Məsələn, bir şəxsin fotosunu sosial mediada paylaşıb altına təhqiredici sözlər yazmaq bu qanuna görə məsuliyyət yarada bilər.

Təhqirə Görə Nə Cəza Nəzərdə Tutulur?

Qüvvədə olan Cinayət Məcəlləsinə əsasən, kütləvi təhqirə görə aşağıdakı cəzalar nəzərdə tutulur:

• 1000 manatdan 5000 manatadək cərimə

• 240 saatdan 480 saatadək ictimai işlər

• 1 ilədək islah işləri

• 6 ayadək azadlıqdan məhrum etmə

Cinayət məsuliyyətinə cəlb olunmaq üçün şəxsin ən azı 16 yaşı tamam olmalıdır.

Təhqirə Məruz Qaldıqda Hansı Addımları Atmalısınız?

Əgər kütləvi şəkildə təhqirə məruz qalmısınızsa, hüquqlarınızı qorumaq üçün aşağıdakı addımları ata bilərsiniz:

1. Sübutları toplayın: Səs yazısı, skrinşotlar, video çəkilişlər və ya şahidlərin ifadələri kimi sübutları toplayın. Sosial şəbəkələrdəki şərhlər və ya digər yazışmaların skrinşotunu çəkmək ən əsas sübutlardan biridir.

2. Məhkəməyə müraciət edin: Təhqir məsələlərinə əsasən polis deyil, məhkəmə orqanları baxır. Cinayət Məcəlləsinin 148-ci maddəsinə əsasən, bu, xüsusi ittiham qaydasında icra olunan işdir. Bu səbəbdən, bir vəkilin köməyi ilə məhkəməyə ərizə ilə müraciət etməlisiniz.

3. Vəkildən hüquqi yardım alın: Hər işin özünəməxsus xüsusiyyətləri olduğu üçün bir vəkilə müraciət etmək çox vacibdir. Vəkiliniz sübutlarınızı qiymətləndirəcək, iddianızın əsaslı olub-olmadığını müəyyən edəcək və məhkəmə prosesində sizi təmsil edəcək.

Unutmayın ki, sizin şəxsi yazışmalarda təhqirə məruz qalmağınız cinayət hesab edilməsə də, mülki qaydada həmin şəxsə qarşı üzr istətmə və ya mənəvi zərərin ödənilməsi barədə tələblər irəli sürə bilərsiniz.

Hüquqlarınızın qorunması üçün məlumatlı olmaq və lazımi addımları atmaq çox önəmlidir. Əgər siz də təhqirlə bağlı hər hansı sualınız varsa, vəkildən hüquqi məsləhət alaraq probleminizi həll etməyə çalışın.