Stanislaw Lem "Aden" PDF

Stanislaw Lem'in bu kitabı, bir filozof-uzay gemisi mühendisinin düşünceleriyle başlıyor. Adam, Aden isimli bir gezegene iniyor ve orada bulduğu şey, hiçbir harita göstermemiş, hiçbir bilim insanı önceden uyarmamış bir dehşet.

Aden, ilk bakışta ölü bir gezegen gibi görünüyor. Taş, toz, sessizlik. Ama sonra fark ediliyor ki, gezegen canlı—sadece hayat, insanın anladığı şekilde değil. Yaşayan bir makina gibi. Düşünen bir bedene benzer şekilde.

Kitabın asıl konusu bu değil aslında. Gerçek korku, daha derinlerde başlıyor. Aden'in yüzeyinde bulunabilecek bir şeyin, belki de bulunması gereken bir şeyin yokluğu. Ya da belki de vardığı halde, insanın görmeyeceği kadar farklı bir şekilde var olması.

Lem, bu kitapta insan aklının sınırlarıyla oynuyor. Bilimsel bir dil kullanıyor, çok net anlatıyor, ama her cümle bir labiren haline dönüştürüyor. Neyin gerçek olduğu, neyin sadece yorumlama olduğu, neyin tamamen yanılsama olduğu—bunlar açık kalıyor. Ve bu açık kalma durumu, okuyucuyu sıkıştırıyor.

Karakterler rasyonel insanlar—mühendisler, bilim insanları, pilot. Hepsi akıl ve mantık yoluyla sorunları çözeceğini sanıyor. Ama Aden'de mantık başka bir şey ifade ediyor belki. Ya da hiçbir şey.

Kitap, sadece uzay bilim kurgusu değildir. Aslında, insanın yabancı karşısında ne yapabileceğini soruyor. Anlamadığı bir şeyle karşılaştığında, onu anlamaya çalışabilir mi? Ya da onu anlamaya çalışırken, daha da daha derinlere batıyor mu?

Lem'in yazısı soğuk—hiç duygusal patlamalar yok. Ama bu soğukluk bir türlü ürkütücü. Çünkü her şey bu kadar mantıklı, bu kadar lineer anlatılırken, sonunda hiçbir şeyin mantıklı olmadığı ortaya çıkıyor.

Aden Kitabı, okuduktan sonra kafanızda kalıyor. Hatta rahatsız ediyor. Çünkü Lem, soruları soruyor ama cevapları sizin bulmanız bekliyor. Hatta belki de, cevap olmadığını söylüyor—sadece daha fazla soru var.

Bu kitap, uzay macerası arayan biri için hayal kırıklığı olabilir. Ama eğer insanın bilmediği şeyler karşısında ne hissettiğini, nasıl düşündüğünü merak ediyorsanız, bu kitap tam olarak sizin için yazılmış.