Meleknur Özdoruk Durmuş "Zamanın Güzgüsindəki Qadın" PDF

Tənzimat, üzü Qərbə çevrilmiş bir həyat təsəvvürü nöqtəsində mühüm bir mərhələ olsa da, əks-sədası günümüzdə də hiss edilən Şərq-Qərb ikiliyini də özü ilə gətirir. Ardınca yaşanan prosesdə siyasi və ictimai inkişaflar, romançıları sosial məsələlərdən uzaqlaşdırarkən, digər tərəfdən baxışların da tamamilə Qərbə çevrildiyi görülür. Bunu izləyən Milli Mübarizə dövrü və əsrlərin çiynində möhtəşəm bir mədəniyyətlə hökmranlıq edən Osmanlı İmperiyasının sonu, yeni cücərən Cümhuriyyətin həyəcanı, Türk romanının tematik axarını müəyyən edən hadisələrdir. Bu kontekstdə, Tənzimatdan Cümhuriyyətə qədər yaşanan çoxölçülü dəyişikliklərin müəyyən edilməsində, əsas bir nöqtə olaraq qadın kimliyindən bəhs etmək zəruri görünmüşdür.

Çalışmamız, 1872-1936-cı illər arasında nəşr olunan, qadın kimliyinin təmsil gücünü nəzərə alaraq seçdiyimiz əsərlər üzərində qurulmuşdur. Məlum olduğu kimi, bu zaman aralığında yaxın dövr Türk tarixinin mühüm dönüş nöqtələri qorunur. Dəyişim və transformasiya, gündəlik həyat təcrübələrindən başlayaraq insanın ontoloji duruşuna qədər uzanan bir axara qədər davam edir. Üzünü artıq Qərbə çevirən bu duruş, əsrlərdir bəsləndiyi qaynaqlarla olan əlaqəsini zəiflətmişdir. İncelememizde fərdə və cəmiyyətə baxan əsas mövzular üzərindən dəyişməkdə olan bu həyat təsəvvürünün qadın cəbhəsi panoramik bir qiymətləndirməyə məruz qalmışdır. Çalışmamızın ədəbiyyat sosiologiyasına uzanan və qadın prizmalı roman oxunuşları kontekstində bir baxış təqdim edə biləcəyi qənaətindəyik.