Judith Butler "İqtidar Psixik Həyatı" PDF

Judith Butler, 1990-cı illərdən bəri cinsiyyət, cinsi kimlik, subyektin yaranışı və bədən üzərində apardığı dərindən tədqiqatlarla çağdaş düşüncə aləminə mühüm töhfələr vermiş bir düşünürdür. Foucault, Deleuze və Lacan kimi filosofların açdığı üfüqlərdə cinsiyyət və kimlik məsələlərini incələyərək, bu düşünürlərin baxış bucağından faydalanmışdır. Feminist düşüncəyə yeni bir boyut qazandırmağı hədəfləyən Butler, xüsusilə cinsiyyətin müzakirəsində qadın-kişi qarşıtlığının mütləq həqiqət kimi qəbul edilməməsi lazım olduğunu müdafiə edir. Onun fikrincə, "qadın" və "kişi" kimi kateqoriyalar sabit və özəl bir təbiətə malik ola bilməz; bu kimliklər sosial təcrübələr və fərdlərin bu təcrübələr vasitəsilə formalaşdırdıqları axıcı kimliklərlə yaradılır.

Butler'ın İktidarın Psixi Həyatı adlı əsəri, Foucault'nun subyekt anlayışına əsaslanaraq iktidar və subyekt arasındakı əlaqəni sorğulayan bir tədqiqatdır. Bu kitab, Foucault'nun iktidar anlayışına dair apardığı təhlillərə, subyektin həm məhdudlaşdırıldığı, həm də qurulduğu paradoksu ortaya qoyaraq mühüm bir töhfə verir. Butler, bu paradoksu həll etməyə çalışarkən Hegel, Nietzsche, Freud və Althusser kimi düşünürlərin nəzəriyyələrinə müraciət edir. İktidarın yalnızca içselleştirilen və qəbul edilən bir güc əlaqəsi olmadığını, əksinə subyektlə iktidar arasında daha mürəkkəb və dinamik bir əlaqənin olduğunu vurğulayır.

Kitab, psixi həyatın iktidar tərəfindən necə formalaşdırılmasının sadəcə bir qəbul etmə prosesi olmadığını, həm də dərinləşmiş bir daxili qəbul etmə və özdeşleşmə prosesi olduğunu göstərir. Butler, iktidarın subyektə necə təsir etdiyini anlamaq üçün bu əlaqələrin mürəkkəbliyini açığa çıxarır. İktidarın Psixi Həyatı, subyektin qurulmasında təcrübələrin, performansın və dəyişən özdeşləşmələrin rolunu daha dərindən təhlil edir. Nəticə olaraq, Butler dəyişikliklərə açıq, axıcı və elastik bir subyekt təsviri təqdim edir; bu subyekt, iktidarın məhdudlaşdırıcı və dəyişdirici güclərini özündə birləşdirərək, hərəkət və istehsal enerjisini bu qarşıdurmadan alır.

Butlerın bu əsəri, cinsiyyət, iktidar və subyekt anlayışlarını yenidən formalaşdıraraq feminist düşüncənin mühüm bir hissəsinə çevrilir.