Besim Dellaloğlu "Frankfurt Okulu'nda Sanat ve Toplum" PDF

Sanat ve toplum, insanda kesişir. Değiştirilmesi gereken bir toplum varsa, onu değiştirecek olan sanat değil, insandır. Eğer toplum sanatı kendi denetimi altına alabiliyorsa, aslında teslim olan sanat değil, insandır. Sanat, yalnızca insana "yanlış bütün" içinde biraz daha geniş bir alan sunmanın bir aracıdır. Tikelin, genel içinde var olmaktan başka bir seçeneği yoktur; gidecek başka bir yeri de yoktur. Frankfurt Okulu'nun temel savlarından biri, sanatın tikele, genel içinde sınırlı da olsa belli bir özerklik sağlayabileceğidir. Sanat, insanın ütopyasını, umudunu ve düşlerini saklayabileceği bir alandır; hepsi bu kadar. Ama kuşkusuz, bu bile azımsanacak bir şey değildir. Çünkü sanat, "somut olmayan"ın alanı olarak, genelin tikel üzerindeki egemenliğinin en zayıf olduğu anı temsil eder. Bu egemenliğin en zayıf olduğu nokta, umudun yeşerebileceği en verimli yerdir. Sanat, insanın "yanlış bütün"e karşı en güçlü olduğu alandır.

• Besim F. Dellaloğlu -