Friedrich Hölderlin "Hyperion" PDF

Insonlarning so‘zlarini hech tushunmadim
Men xudolarning bag‘rida ulg‘aydım.
degan shoir yozgan yagona roman Hyperiondir. Hölderlinning ushbu asarida umidsizlikka tushgan qahramonning motamsaro hayotiga guvoh bo‘lamiz. Hyperionning Bellarminga yozgan maktublari va sevgilisi Diotima bilan yozishmalari asosida tuzilgan roman, albatta, bundan ko‘proqdir. Borliqning haqiqiy mohiyatini anglash, insonning ulkan yakka-yolg‘izligi, azob va quvonchlar, o‘tmishga bo‘lgan sog‘inch Hyperionning asosiy mavzusidir va nemis romantizmi bilan klassitsizmini birlashtirgan holda jahon adabiyotining betakror asarlari qatoridan o‘rin olgan. Ko‘plab shoir va yozuvchilar dunyoda mavjud bo‘lishning hayajoni va fojiasini Hölderlinning ushbu yarim afsonaviy, yarim adabiy asarida topgan.
Hyperion — Hölderlinning boshqa dunyoga, xudolarning yer yuzidagi ko‘rinmas vataniga bo‘lgan yoshlik orzusi, xayolparastona asrab-avaylangan, hech qachon to‘liq haqiqatga uyg‘onmagan bir tushidir: “Hali sezaman, topsam ham” deydi birinchi qismda; hech qanday tajribasiz, dunyoni umuman bilmasdan, hatto san’at shakllari haqida ham hech qanday ma’lumotga ega bo‘lmasdan, o‘sha sezgi bilan to‘la yosh hayotini she’rga aylantirishni boshlaydi, uni hali yashamagan holda.
Stefan Zweig, O‘z Hayotining She’rini Yozganlar, “Hölderlin”

Inson mavjudoti tubdan “she’riy”dir. Biz she’rni xudolar va narsalarning mohiyatini yaratuvchan nomlash deb tushunamiz. “She’riy yashash” degani, xudolar huzurida bo‘lish va narsalarning mohiyatiga yaqinlikda panoh topish demakdir.
Martin Heidegger, “Hölderlin va She’rning Mohiyati”