Cəfər Cabbarlı "Almaz" PDF

Cəfər Cabbarlının *"Almaz"* pyesi (1931) Azərbaycan ədəbiyyatında qadın azadlığı və sosial islahatların geniş vüsət aldığı dövrün ən önəmli əsərlərindən biri kimi tanınır. Bu pyesdə Cabbarlı, cəmiyyətin inkişafı ilə qadın hüquqları arasında əlaqəni vurğulayır və müasir qadın obrazını cəsarətlə təqdim edir. *Almaz* pyesi, Sevil pyesində olduğu kimi, qadının cəmiyyətdəki rolunun dəyişməsi və onun azadlıq uğrunda mübarizəsini ön plana çəkir.

Pyesin baş qəhrəmanı Almaz, yeni dövrün təmsilçisi olan gənc bir qadındır. O, kəndə müəllimə kimi gəlir və burada qadınların təhsilsizliyi, köhnə adət-ənənələrin onları sıxışdırması ilə qarşılaşır. Almaz, savadsızlıq və cəhalətə qarşı mübarizə apararaq qadınların maariflənməsi və hüquqlarının qorunması üçün çalışır. Bu mübarizədə o, kəndin köhnə fikirli kişiləri və qadınlarına qarşı çıxaraq onlarla ideoloji toqquşmaya girir. Kəndin nüfuzlu şəxsləri onun yenilikçi fikirlərinə qarşıdırlar və onu təhdid edirlər, lakin Almaz öz prinsiplərindən geri çəkilmir.

Almazın qarşılaşdığı əsas maneə kəndin təsirli simalarından olan Kərbəlayı İsmayıl və onun qızı Gülpəri ilə bağlıdır. Kərbəlayı İsmayıl köhnə adətlərin tərəfdarı olan bir obrazdır və qızının da həmin ənənələrlə böyüməsini istəyir. Lakin Almaz, Gülpərinin həyatını dəyişərək, ona savadın, maarifin və azadlığın əhəmiyyətini göstərir. Beləliklə, Gülpəri Almazın təsiri ilə dəyişərək müasir qadın roluna uyğunlaşır. Bu dəyişiklik cəmiyyətin köhnə ənənələrindən qurtulmasının simvolik bir təzahürüdür.

Pyesdə, həmçinin, qadınların mübarizəsinin təkcə öz azadlıqları üçün deyil, cəmiyyətin ümumi inkişafı üçün də nə qədər vacib olduğu mesajı verilir. Almaz obrazı, qadın azadlığı mövzusunun təcəssümü olmaqla yanaşı, cəmiyyətdə təhsil və mədəniyyətin tərəqqisi üçün bir simvol halına gəlir.

*"Almaz"* pyesi, qadın azadlığı mövzusunda dərin fikirlərə malik olmaqla yanaşı, Cəfər Cabbarlının dövrün ictimai-siyasi vəziyyətinə verdiyi əhəmiyyətli bir reaksiyadır. O, qadınların hüquqlarının genişlənməsinin zəruriliyini göstərərək, Azərbaycan cəmiyyətinin modernləşməsi üçün yeni yollar açmışdır. Almazın maarifçilik fəaliyyəti, cəmiyyətdəki qadınların fəal iştirakının vacibliyini vurğulayır və bu, əsərin əsas ideyalarından birini təşkil edir.