Gülfem Uysal "Maymunsan" PDF

Orangutan və qorillərdən fərqli olaraq, ən yaxın qohumlarımız sayılan şimpanzelərin qidalanma zəncirində ətin mühüm yer tutduğu müşahidə olunmuşdur. Onlar adətən ovlarına sadə şəkildə hücum edib tuturlar. Afrikada aparılan müşahidələr göstərir ki, təxminən 30 fərddən ibarət olan şimpanze dəstələri 4-6 nəfərlik kiçik qruplara ayrılaraq saatlarla səbirli şəkildə ov axtarır, sonra isə qəfil hücuma keçirlər.

Ən sevdikləri ov növü qırmızı kolobus meymunlarıdır. Lakin indiyədək onların 25 fərqli növü ovladığı qeydə alınmışdır. Qombe Milli Parkında aparılan müşahidədə, baş verən 30 hücumun 12-si ölümcül nəticələnmişdir. Eyni zamanda, həmin ərazidə 10 il ərzində aparılan araşdırmada təxminən 100 ölümcül ov hadisəsi qeydə alınmışdır.

Xüsusilə kolobus meymunlarını ovlayarkən şimpanzelərin komanda şəklində işlədiyi diqqəti cəlb edir. Ovun yerləşdiyi ağac ovçu dəstə tərəfindən mühasirəyə alınır, bütün qaçış yolları bağlanır və tələyə düşən meymunlar qəfil hücumla ələ keçirilir. Yetkin kişi kolobuslar müqavimət göstərməyə çalışsalar da, şimpanzelər onlardan altı dəfə ağır olduqları üçün bu qarşıdurmadan adətən qalib çıxırlar. Maraqlıdır ki, şimpanzelər ovlarını öldürmək üçün dişlərindən deyil, cazibə qüvvəsindən istifadə edirlər – ovlarını yerə sərt şəkildə çırparaq təsirsiz hala gətirirlər.

Bu davranışlar bizə təbiətdə strategiya, səbir və əməkdaşlığın nə qədər vacib olduğunu göstərməklə yanaşı, insan dünyasına da bir pəncərə açır. Bir çox valideyn övladlarını eyni cür tərbiyə etdiklərini, amma fərqli nəticələrlə qarşılaşdıqlarını deyərək, “Hamısına eyni davrandıq, bu uşağın niyə belə olduğunu başa düşə bilmirik,” kimi şikayətlər edirlər. Bu vəziyyətin əsas səbəblərindən biri, bir çox valideynin hər bir uşağın fərdi xüsusiyyətlərinin müxtəlif ola biləcəyini nəzərə almamaları və hamısına eyni şəkildə yanaşmağın kifayət edəcəyini düşünmələridir. Halbuki hər bir uşaq özünəməxsus bir fərddir və fərqli ehtiyaclara, fərqli yanaşmalara ehtiyac duyur.